Laatste update op 18 november 2017

Als je vanaf het San Marco-plein onder de klok doorloopt (de Torre dell’ Orologio) en je loopt een klein stukje onder de sottoportego door het straatje in, dan kun je aan de linkerkant een bijzonder haut-reliëf spotten. Het is aangebracht boven de onderdoorgang van nummer 149). Het reliëf herdenkt een memorabele gebeurtenis waarin een huisvrouw de hoofdrol speelt.

De huisvrouw liet namelijk, naar verluidt per ongeluk, een vijzel uit het raam naar beneden

Huisvrouw laat vijzel vallen - Torre del Orologio - Bajamonte Tiepolo

Huisvrouw laat vijzel vallen – Torre del Orologio – Bajamonte Tiepolo

vallen. Die raakte vervolgens het hoofd van iemand die in de straat stond. Dat incident bleef niet zonder gevolgen, maar gelukkig pakte het wel goed voor haar uit.

Het was 1310 en Bajamonte Tiepolo, een Venetiaanse edelman, had een opstand tegen de doge georganiseerd. Hij wilde de doge Pietro Gradenigo afzetten en zichzelf tot prins kronen. Hij kreeg daarbij steun van een paar belangrijke families in de stad, waaronder Querini, Barozzi, Dori, Badoer en Basegi.

Oeps!

In de verschillende toegangsstraten naar het San Marco-plein stonden opstandelingen met vaandeldragers te wachten om tegelijkertijd het plein op te gaan. Maar de vijzel gooide roet in het eten: de vaandeldrager die in de straat bij de kloktoren klaarstond, kreeg het ding op zijn hoofd en kwam daardoor om het leven.

Torre dell'Orologio

Torre dell’Orologio, in het midden

Omdat de vaandeldrager niet op het plein verscheen, ontstond er verwarring bij de mede-opstandelingen die uit de andere straten klaarstonden om het plein op te marcheren. Er kwam immers niemand onder de klok door het plein op. Deze verwarring leidde ertoe dat de inmiddels ontdekte opstand succesvol kon worden neergeslagen. Nadat de opstandelingen waren teruggedrongen tot over de Rialto-brug (die nog van hout was en die in brand werd gestoken door de terugtrekkende opstandelingen), werd de opstand in de kiem gesmoord. De aanstichters werden gearresteerd.

Sottoportego onder Torre dell'Orologio

Sottoportego onder Torre dell’Orologio

Naderhand werd initiatiefnemer Tiepolo ter dood gebracht tussen de zuilen op het Piazza San Marco, het kleinere plein naast het dogepaleis aan de waterkant. Met de huisvrouw liep het beter af: zij en haar familie mochten nog generaties lang pachtvrij wonen. Ze wordt met het beeldhouwwerk nog steeds geëerd.

De Bajamonte-opstand was trouwens de directe aanleiding om de Raad van Tien op te richten, een gerechtelijke instantie die waakte over staatsinstellingen. De Raad van Tien beschikte over geheime politie en verklikkers en deed bijvoorbeeld onderzoek naar de anonieme aanklachten die in leeuwenbekken werden gedeponeerd. Zie ook Bocca di Leone,‘ een middeleeuwse kliklijn’.

Gedicht De page II

Ik stel me zo voor dat de trouwe edelknaapjes die klaarstonden voor het gevecht, in de war waren omdat de verwachte vaandeldrager niet kwam opdraven vanuit de richting van de Torre d’Orologio. Ze kennen het plan van hun meesters niet precies, dienen trouw en betalen uiteindelijk met hun leven. Het gedicht dat ik bij dit bijzondere verhaal heb uitgekozen, heet ‘Page II’. Het komt uit de bundel De overgave en is geschreven op 3 juni 1917.

De page II

Hij luistert naar zijns heeren hooge wil,
Zonder diens wijze plannen te begrijpen,
Maar liefde doet zijn jong vermoeden rijpen,
Zijn oogen worden glanzend groot en stil.

Een nieuw gevoel is door zijn hart gegaan,
En ’s avonds ligt hij koortsig uren wakker.
Hij is niet meer de kleine lieve makker,
Maar mag, gelijke, naast zijn meester staan.

Nu komt de groote tijd van strijd en moed,
Opofferingen en blijmoedig geven.
Zoete gevoelens van zijn gistend bloed
Vloeien tezamen in een opperst streven.
O, knapentrouw is zuiver en is goed,
Maar mannen dienen bitter met hun léven.


0 reacties

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

+ 74 = 77

Pageviews voor omzetting: 664 Mastodon