Laatste update op 8 mei 2020

De ‘Ponte dei Pugni’is een brug met een verhaal. Je vindt de brug in Dorsoduro, bij Campo San Barnaba. Sinds rond 1600 werden op de brug vuistenoorlogen uitgevochten door rivaliserende clans uit de stad.

De bedoeling was dat je je opponent in het kanaal wist te meppen (denk: koud water, gebruikt als riool). In die tijd had de brug nog geen leuning. Ponte dei Pugni staat dan ook voor ‘Brug van vuisten’. Bekende vechtende clans waren de Castellani-clan (vooral arbeiders van het Arsenaal in Castello) en de Nicolotti-clan (vooral vissers)*.

Ponte dei Pugni - Antonio Stom

Ponte dei Pugni – Antonio Stom

De Guerra Dei Pugni (vuistgevecht op de brug) is geschilderd door Antonio Stom (te vinden in Pinacoteca Querini Stampalia).

Het schilderij toont een enorme massa toeschouwers. De gevechten waren erg populair. Het doel was om jouw vlag te hijsen op de brug: voor de Castellani een rode en voor de Nicolotti een zwarte, in overeenstemming met hun baret- en sjaal-kleuren. De gevechten zijn mogelijk ontstaan nadat iemand van de Nicolotti’s een een bisschop uit de wijk Castello vermoordde.

Populaire vuistgevechten

Alhoewel verboden, de knokpartijen op de brug werden door de Raad van Tien gedoogd. Dit had ermee te maken dat dit soort gevechten minder slachtoffers opleverde dan de daarvoor gebruikelijke gevechten met dodelijke, messcherpe stokken. Volgens de legende is de overgang van stok- naar vuistgevechten ontstaan in 1585, toen de Castellani-clan vrijwel al hun stokken hadden verloren. Ze trokken hun beschermende kleding uit en boden de Nicolotti-clan aan om vuist-tegen-vuist verder te vechten. Voor het vuistgevecht werden de kampioenvechters van beide kanten op de vier hoeken van de brug geposteerd met vele vechters erachter.

Vuistgevecht Ponte dei Pugni (stiekeme foto in museum)

Vuistgevecht Ponte dei Pugni (stiekeme foto in museum)

Foto vanaf de brug richting de Barnaba-kerk (het witte gebouw rechts)

Foto vanaf de brug richting de Barnaba-kerk (het witte gebouw rechts)

Dit soort bokswedstrijden vonden plaats op meer bruggen, zogenaamde ponti della Guera, in Venetië, bijvoorbeeld op de Ponte dei Carmini, Ponte Diedo, Ponte Santa Fosca en Ponte de la Gurea (bij Zan Zulian). Toch is de brug bij de Campo San Barnaba het meest beroemd geworden als vuistgevechtbrug. Op de brug zijn vier marmeren voetstappen aangebracht, de “sampe”, om het startpunt voor de vechters te markeren. Tot het verdriet van sommigen zijn de voetstappen op deze brug gerestaureerd in 2005; dit is niet in ieders ogen naar wens uitgevoerd. Ook op de Ponte Santa Fosca en op Ponte Diedo zijn marmeren voetstappen te vinden. De laatste werd in 1670 als vechtbrug in gebruik genomen. Als ik het goed heb begrepen, zijn de voetstappen van Ponte Diedo nog wel origineel.

Ponte dei Pugni

Ponte dei Pugni

Einde brug-vuistgevechten

Het laatste gevecht vond plaats op 29 september 1705 en het ging er niet zachtzinnig aan toe. Er werd zelfs met dakpannen gegooid. Het gevecht eindigde bloedig; uiteindelijk werden er messen getrokken. Een priester van de San Barnaba-kerk moest – met gevaar voor eigen leven – tussenbeide komen, al zwaaiend met een crusifix. De gevechten werden daarna officieel verboden door de Maggior Consiglio, de Grote Raad.

 'De krachten van Hercules' (Museum Correr)

‘De krachten van Hercules’ (Museum Correr)

In de latere jaren van de republiek Venetië werden de boksgevechten tussen de Castellani en Nicolotti vervangen door een wedstrijd met meer atletische inslag, namelijk ‘De krachten van Hercules’. Hierbij stonden de deelnemers op vaten, of op platboten en zo vormden ze menselijke piramides. Een voorloper op acrogym. Bekende bouwfiguren uit deze strijd zijn:

  • Il Colosso di Rodi” (The Colossus of Rhodes),
  • “La Cassa di Maometto” (Mohammed´s Case)
  • “La Bella Venezia” (Beautiful Venice)
  • “L’Unione” (The Union)
  • “La Verginella” (The Little Virgin)
  • “La Gloria” (The Glory)
  • “La Fama” (The Fame).

Gedicht Willem de Mérode

Een gedicht over strijd vond ik mooi bij dit stukje geschiedenis passen. Willem de Mérode schreef het gedicht getiteld ‘Leeuwenkooi’ op 7 oktober 1932.

De leeuwenkooi

Wat spel was, is gevecht geworden
Zijn oogen beurtlings rood en groen,
Blindlichtten, flitsten en verorden,
En werden onaantastbaar groen.

Dit weet hij: en zijn puntig witte
Gebit bloot in het roode vleesch,
Om met één toeslaan te bezitten,
Heft hij zijn klauw, en rochtelt heesch.

En springt. – Maar zij, de stille, slanke,
Met een verachtlijk staartgezwiep
Ontvangt, en werpt hem langs de planken
En kijkt verveeld en geeuwt heel diep.

En voor hij, van zijn val bekomen,
Staat, blaast zij waarschuwend en bits,
En heeft een kleine sprong genomen
En zetelt veilig op de brits.

Zoo handhaaft zij de huiselijke orde.
En na wat mokkend rondgedruil,
Gaat hij, van hart reeds laf geworden,
Een slaaf, onder haar zetel schuil.

Uit: Nalezing VIII (1929-1932), geschreven op 7 oktober 1932.

* Nicolotti: vechters bestaande uit bewoners van de wijk San Nicolò dei Mendicoli, waaronder Santa Croce, San Polo, een deel van Dorsoduro en een deel van Cannaregio). De Nicolotti waren hoofdzakelijk vissers. Castellani: vechters uit de wijk San Marco, Castello, Lido, het overige deel van Dorsoduro en Cannaregio. De Castellani waren voornamelijk arbeiders van het arsenaal en zeelieden.

Venezia, Ponte dei Pugni

Hier vind je mijn complete bruggenroute in Venetië ».

Klik op de titel in het onderstaande kaartje om de route in een grotere map te openen.


0 reacties

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

99 − = 91

Pageviews voor omzetting: 653 Mastodon