Laatste update op 18 november 2017

De overbekende boegpunt van de Venetiaanse gondel heet ‘Ferro di prua’. De boegpunt werd vroeger gesmeed in het district Canneregio.

De onderdoorgang ‘Sotoportego dei Lustraferi’ herinnert nog aan deze tijd. De naam betekent zoiets als ‘passage van de boegpuntsmeden’. Je vindt deze passage op de hoek van Rio Lustraferi en Rio della Misericordio:

Halverwege de 16e eeuw floreerde Venetië en dat zag je overal terug in decoraties en versieringen. Dat gold ook voor de gondel. Je had boegpunten in allerlei soorten en maten.

Ferro di Prua in Museo Navale

verschillende modellen van de ferro di prua in Museo Navale

Versobering

In 1562 verordonneerde de Provveditori alle pompe – een ambtenaar die belast was met het inperken van het tonen van overdaad en luxe – dat voortaan alleen eenvoudige boegpunten waren toegestaan. Sommige deskundigen vermoeden dat op zijn aanwijzing eveneens het uiterlijk van de gondel veranderde in de eenvoudige zwarte gondel zoals we die tegenwoordig nog kennen.

Vakman en maestro Lunardo the lustrafero – boegpuntsmit – ontwierp hiervoor een modern design. Maar zijn ontwerp kwam in een oude ladenkast terecht en raakte in de vergetelheid. Jaren later werd het ontwerp in dezelfde werkplaats gevonden. Er werd besloten dat voortaan dit ontwerp voor de boegpunt zou worden gebruikt. Precies dat ontwerp wordt tegenwoordig nog gebruikt en het is zonder meer beroemd te noemen. Met een beetje fantasie kun je er een omgekeerde saxofoon in ontdekken.

Maar de boegpunt heeft een onvermoede gelaagdheid in betekenis. De verschillende onderdelen zijn namelijk verwijzingen naar verschillende plekken in Venetië. Zelfs de dogemuts is terug te zien:

Ferro di Prua uitgelegd

Ferro di Prua uitgelegd

Gedicht

Het gedicht dat ik gekozen heb bij de uitleg over de boegpunt is de eerste uit een cyclus van drie gedichten die De Mérode aan Bram, zijn reismaatje in 1936, heeft opgedragen. Ik krijg de indruk van een man die reikhalzend uitkeek naar het weerzien van Venetië en tot rust komt, al dobberend in de gondel over het Venetiaanse water.

Venetië I
Voor Bram

’t Weerzien was schooener dan het eerst begroeten …
’t Water lag wijder en de uitheemsche drooemen
Die jarenlang ons kwellend bloed verzoetten,
Zijn iederen dag levend tot ons gekomen.

Wij gleden in de gondels het verleden
Tegen en dreven langs de veege wegen,
Doch met het zongespeel en het verlegen
Blozende water bleven we in het heden.

Traag werd gesproken; lang was er het momplen
Van d’ ouden gondelier en ’t onderdomplen
Der zware roeiriem met een koel geplas
Alleen; tot wij bevrijd van doods symbolen
Over de tijlooze oervloed tijdloos doelen
Mochten, vol vrede en het hart genas.

Uit: Nalezing IX, geschreven op 13 oktober 1936

Links/bronnen


0 reacties

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

96 − 89 =

Pageviews voor omzetting: 361 Mastodon