Venice Facts & Oddities

Laatste update op 8 May 2020

Horses in Venice?!

During the medieval era people not only travelled through Venice per gondola. The richer also used horses through the small streets of the city. In the end this clogged up the streets so much that they had to dismount in the heart of the centre near the Chiesa San Salvador, to lead the horse by the reins. When they arrived at Piazza San Marco they had to tie up the horse near the Torre dell’Orologio. In those days you could find a group of trees there (source: Michelin, De Groene Gids). By the way; dignataries were able to ride a horse to the top of the campanile. Taking the stairs on foot was unthinkable for vips, of course.

Marker submerged

At the time that the first part of the Riva degli Schiavoni was completed in the 18th century, the Venetian authorities decided that the houses as well as the quay had to be engraved with the character C (for Commune Marino). This marker was supposed to serve as a alarmsignal for the waterlevel. Currently the markers of the quay can hardly be seen as most of them are submerged (source: Michelin, De Groene Gids).

Pope chose in Venice in 1799

In 1799 the papal conclave for the election of the new pope as well as the pontifical celebration took place at the isle San Giorgio Maggiore in Venice. The reason can be found in the fact that Rome was still being occupied by French troops when Pope Pius VI died.

Ombre = wine

Ombre means ‘shadow’ in Italian. So why on earth would the Venetian call their wine ‘ombre’? There are several stories, legends about the cause. First you must realise that wine had always been an important liquid for the Venetians. Back then it was very hard to obtain clean water. To illustrate this: even prisoners in the pozzi had a right to receive a reasonable quality wine.

It is being said that a good wine should be drunk in the shade. Another explation is that winesellers kept their gondola in the shade of the campanile at Piazza San Marco to keep the wine cool (there used to be a canal). Other sources claim that the merchants in the square moved their stalls with the shade. It could also have been derived from the old measuring unit ‘ombra’ of 100 ml.

The story about the wineseller of merchants whoe try to keep their merchandise in the shade of the campanile is appealling, but seems to be the most illogical. In the first place because the campanile dates from 1173, while the canal of the square was filled up before 1177. This seems to me a too short period of time to see to integration of the word ombre for wine. This fact is known because of the reconciliation in Venice between Frederique Barbarossa en pope Alexander III (what lead to the ceremony ‘The marriage of Venice and the sea). In addition it does not seem to be logic to move stalls, however not impossible. At any case, when you look at the paintings of a market in those days, this explanation does not seem valid.

Vetruviusman Leonardo da Vinci, eigendom van Gallerie dell’Accademia Venetië

Also read Andar per ombre »

Vetrivius-man van Leonardo da Vinci

Je kent ongetwijfeld de tekening van Leonardo da Vinci met de naakte man in twee houdingen binnen een cirkel en een vierkant. Wist je dat deze tekening in Venetië ligt? Helaas wordt het alleen bij uitzondering getoond om het fragiele papier zo goed mogelijk te bewaren.

Het Gouden Boek van de aristocratie

Om tot doge te worden verkozen, moest je tot de adel behoren. In Venetië moest je daarvoor zijn opgenomen in het register van het adelboek dat vanaf de 16e eeuw bestond. Het zogenaamde Gouden Boek van de aristocratie (libro d’oro). Om hierin te kunnen komen moest men aan strenge eisen voldoen. Wie niet in het boek stond, maakte geen deel uit van de aristocratie en kon geen openbare functie vervullen (Michelin, De groene gids). Overigens kon je je wel inkopen in de adel, zoals de zeer rijke familie Labia deed. Het Gouden Boek is tegenwoordig te vinden in de rijksarchieven in het klooster van Chiesa Santa Maria Gloriosa dei Frari.

Gabriël op de campanile

Gabriel op de Campanile

Bovenop de top van de campanile staat het beeld van aartsengel Gabriël. De legende vertelt dat de engel op miraculeuze wijze de instorting van de campanile in 1902 overleefde. Het beeld zou op gracieuze wijze zijn geland, recht voor de deur van de San Marco Basiliek.

Wreedheden in Venetië

Het carnaval was tijdens de renaissance groter in Rome dan in Venetië. Bij de opening van het carnaval hield men er een wrede traditie op na, die een vervolg kreeg bij het carnaval in Venetië. In Rome was namelijk de Via Lata het decor van de start van een bizarre wedstrijd: kinderen, ezels, manken, buffels, kreupelen, dwergen of bejaarde joden werden de straat door gejaagd. Daarbij werden de ‘atleten’ tijdens de race ook nog eens door het publiek bekogeld met allerhande voorwerpen en etenswaren. In Venetië was het gebruikelijk dat schaars geklede, bij voorkeur dikke joden mee moesten doen aan de ‘jodenrennen’ door de straten van de stad waarbij ze het mikpunt van spot van de christenen waren. Bron onder andere de smaak van Italië »

More oddities »

En dit komt allemaal uit Venetië

• het voorgerecht carpaccio – Naar verluidt ontwierp, bedacht Cipriani het gerecht voor gravin Amalia Nani Mocenigo, een adellijke dame, omdat zij van haar huisarts had gehoord dat ze geen gekookt vlees meer mocht eten. Hij vernoemde het gerecht naar de Venetiaanse schilder Carpaccio
• het apenstaartje @ – Het teken duikt voor het eerst op in de zestiende eeuw in Italië in economische documenten van Venetiaanse kooplieden en is hij duidelijk te zien in een document uit 1536. Het teken @ werd in de handel in de Venetiaanse tijd gebruikt als afkorting voor ‘amphora’ (Grieks voor kruik), een maateenheid uit het oude Griekenland en Rome. Bron citaat: geschiedenisanekdotes.nl »
• de vork – De vork werd pas in de 15de eeuw uitgevonden. Messen en lepels werden al door de Grieken en Romeinen gebruikt, maar de kippenboutjes en de rest werden gewoon met de hand gegeten. Totdat een dame in Venetië, de echtgenote van de edelman Domenico Silvio, daar genoeg van kreeg en de vork uitvond. Maar de vork werd in het begin alleen maar gebruikt voor fruit. Bron citaat: geschiedenisanekdotes.nl ». Het gekke is trouwens dat juist kip nog steeds met de hand mag worden gegeten volgens de etiquette.
• het woord getto – getto (ghetto in het Italiaans) stamt af van het woord gettare of gheta. Dit is het Italiaanse woord voor gietsel, het smelten van metalen respectievelijk slak, een overblijfsel van een ijzergieterij die in dat deel van de wijk Cannaregio stond voor de wapenfabrieken in die wijk. Joden mochten niet buiten het Ghetto Nuove, een woonwijk in Cannaregio, wonen. Het was ze verboden zich in de stad zelf te vestigen en waren alleen welkom als handelaren. Zo ontstond het woord getto voor de plek waar alle joden gedwongen moesten wonen. Het Ghetto Nuove bood in eerste instantie, begin 16e eeuw, slechts plek voor 600 mensen. Door hoogbouw (lage plafonds, meer verdiepingen dan in gebouwen in de rest van Venetië, maar licht om instortingsgevaar vanwege de moeilijke fundering te voorkomen) werd het mogelijk dat er binnen een eeuw tijd 2000 mensen woonden. Juist deze plek was erg geschikt omdat er maar twee toegangswegen naar dit gedeelte waren. Dat was handig voor controle van de joden die na een bepaald tijdstip aan een avondklok werden gehouden. Zo probeerden ze omgang van joden met Venetiaanse vrouwen te voorkomen. De gemeenschap is uiteindelijk nagenoeg weggevaagd tijdens de Tweede Wereldoorlog. Er wonen tegenwoordig nog zo’n 400 tot 500 joden in Venetië, maar slechts een klein deel daarvan woont nog in Cannaregio.
• het woord ciao – is van Venetiaanse origine. Vroeger groette men elkaar met ‘s-ciavo vostro’. Dit betekent “servo vostro, ai vostri ordini, schiavo vostro” (uw dienaar, tot uw dienst, ik ben uw slaaf). Langzamerhand verbasterde dit van “s-ciao” naar “ciao”. De Venetianen drukten op deze manier hun waardering voor de ander uit. Wellicht linkt de herkomst van het woord ook aan de Riva degli Schiavoni, een kade in Venetië. De kade is genoemd naar de handelaren uit Dalmatië (Schiavonia, het land van de Slaven) langs het Canale di San Marco. Venetianen gebruiken nog steeds vaak zowel Ciao als Servus.
• de eerste vrouw ter wereld met een universitaire graad: Elena Lucrezia Cornaro Piscopia (Venetië, 5 juni 1646 – Padua, 26 juli 1684)
• typisch Venetiaans: cicchetti, trammezini, Spritz, Pinot Grigio, vis, de San Marco leeuw, maskers, gondels, kant, glas, chocolade, geschept/gemarmerd papier, margerite (glasparels), furlane (pantoffels van de gondelier) en de tabarro (Venetiaanse mantel), de Baccari en de osteria (wijnbar)

Tips Google Play Apps voor Venetië

Zoek in Google Play op de vetgedrukte term:

• The secrets of Doge’s palace, officiële app van Fondazione Musei Civici di Venezia met veel interessante (en accurate) informatie over Venetië en het Dogepaleis. Hapert helaas soms
• Venice City Guide, app van Tripadvisor
• High tide in Venice, hi!tide Venezia en Acqua Alta Venezia, apps voor laatste info over acqua alta in Venetië
• Venezia Tracker, app met historische/culturele anekdotes over dat wat je ziet
• Venice City Guide, app van Guidepal, een Venetië-gids
• Venice Nizioleti Premium, app met zes routes voor een nieuwe blik op Venetië
• Explore Venice, app door studenten van Let’s go met vijf routes door Venetië
• Venice Travel Guide, app Tourism Audio Venice Travel met informatie via GPS
• MapsWithMe Pro, offline plattegronden