Venetië en haar huwelijk met de zee

Laatste update op 8 mei 2020

Tijdens het Festa della Sensa, de viering van Hemelvaartsdag, vindt er jaarlijks een bijzondere, traditionele ceremonie plaats in Venetië. De ceremonie gaat over het huwelijk van Venetië met de zee.

Oorsprong huwelijk met de zee: maritieme macht

De traditie gaat terug op het jaar 1000, en herdenkt van oorsprong de expeditie van doge Pietro Orseolo II die Dalmatië en Istrië van de Slavische piraten bevrijdde en de Adriatische zee omvormde naar Venetiaanse Zee. De maritieme macht van Venetië werd hierdoor bewezen. Hierop volgde jaarlijks op Hemelvaartsdag een eenvoudige ceremonie » die bijna 180 jaar in stand bleef. Een bisschop zegende de zee en de zeevaarders. Verder werd er brood en bonen uitgedeeld aan de roeiers en werden er kastanjes en rode wijn aangeboden door de monniken van Santa Helena.

De maritieme overheersing van Venetie over de zee werd definitief bekrachtigd in 1177 toen paus Alexander III en keizer Frederic Barbarossa onderhandelden in Venetië waarbij de republiek als gastheer van de vrede optrad (de Vrede van Venetië). De paus gaf aan doge Sebastiano Ziani van Venetië de symbolische kentekens van gezag voor aan het christendom bewezen diensten (zie Veneziaviva.be over de Buncintoro »).

Gouden ring

Eén van die kentekens was een gezegende gouden ring waarmee Venetië haar huwelijk met de zee kon bekrachtigen. Dit gebeurde na een feestelijke optocht met de Bucinturo, het praalschip van de doge, over het water van Piazza San Marco naar het Sant’ Andrea-fort bij Lido. Hier werd de gouden ring in het water gegooid door de doge, onder de woorden: “Desponsamus te mare, in signo veri perpetuique domini”. Dit betekent “Wij trouwen met u, Zee, in teken van echte en eeuwige heerschappij”. Bij de terugkeer stopte de doge in San Nicolò del Lido om een mis bij te wonen waarbij werd gebeden om de veiligheid van zeevaarders. Dit huwelijk met de zee wordt nog steeds jaarlijks gevierd tijdens het Festa della Sensa, waarbij volgens de traditie een ring in het water wordt geworpen vanaf een praalschip.

Spelevaren met Sant’Andrea op de achtergrond

Bucintoro, praalschip van de doge

Sinds begin 14e eeuw gebeurde dit via de Bucintoro, het zegepralend schip van de doge. De jaarlijkse ceremonie waarmee de verbondenheid tussen Venetië en de zee wordt bekrachtigd, bestaat nog steeds uit een optocht over het San Marco Bacino naar het Lido, waar vervolgens een ring in het water wordt geworpen. Dit gebeurt in traditionele kledij. Helaas bestaat het schip niet meer: op bevel van Napoleon is het geplunderd en verbrand. Wel is er in het scheepvaartmuseum (Museo Storico Navale Venezia) een prachtig schaalmodel te bewonderen. De entree van het museum is nog geen twee euro en het is zeer de moeite waard om te bezoeken.

Het Festa della Sensa luidt tevens het roeiseizoen in met een belangrijke regatta.

Gedicht Willem de Mérode

Voor dit huwelijk met de zee heb ik het gedicht ‘De ring’ gekozen, waarin de verbondenheid van een huwelijk krachtig wordt uitgedrukt.

De ring

Gij gaaft den gladden gouden ring
Met den zeskantigen diamant.
Dit is de regenbogenbrand
Gebonden in wit licht; ‘k ontving

’t Symbool van hemels heiliging,
Die aardsch beminnen witter maakt
Dan sneeuw, hoe fel en rood zij blaakt.
En ‘k draag als een beveiliging

Zeer fier voortaan uw liefdesspreuk.
Toen zwoert gij, en ik zwoer: ‘zoo groot
En zoo doorlichtend tot den dood
Blijve ons verbond, en zonder breuk.’

terugkeer van de Bucintoro tijdens Festa della Sensa – schilderij door Canaletto (hangt in Windsor Castle, UK als onderdeel van de koninklijke collectie)