Laatste update op 8 mei 2020
De kerk Chiesa Madonna dell’Orto ligt in de wijk Cannaregio op een plek waar maar weinig toeristen komen. Maar als je de moeite doet om de kerk te bezoeken, krijg je een mooie beloning: er hangen verschillende schilderijen van Tintoretto. De haven op de foto bij dit bericht ligt vlakbij de kerk.
Christophorus
Oorspronkelijk was deze kerk opgedragen aan Sint Christopher (zie Christophorus). Niet zo gek als je bedenkt dat Sint Christophorus de beschermheilige van de reizigers was, en dat men door veermannen vanaf deze kerk kon worden overgezet naar het vasteland.
Gekke naam voor een kerk
het gevonden Madonna-beeld is te zien in de kerk
Maar de naam van de kerk wijzigde tegen het einde van de 13e eeuw. Het was een bijzondere naamswijziging, want Madonna dell’Orto betekent zoiets als ‘Madonna van de moestuin’. Wat is nu het geval? In de naastgelegen tuin spoelde een beeld aan in de moestuin, waarschijnlijk tijdens hoog water. Orto betekent moestuin. Het Madonnabeeld, waarschijnlijk door de maker afgedankt, werd door het klooster ‘geadopteerd’. Men geloofde dat het bijzondere genezende krachten bezat. Het is nog steeds te zien in een zijkapel van de kerk.
Magische krachten
Er zijn ook andere versies van het verhaal: het beeld zou onafgemaakt in de moestuin terecht zijn gekomen nadat de maker Giovanni de Santis het afdankte omdat het beeld was afgewezen door de Prior van de Santa Maria Formosa. Ook wordt er gezegd dat het beeld uit de hemel is komen vallen. Hoe dan ook, het beeld zou vaak gloeien en wonderen verrichten en kreeg zo een bijzondere reputatie. Vervolgens zou de kerk het beeld hebben gekocht in de hoop meer giften te ontvangen. Het werd in de kerk op het hoogaltaar geplaatste op 18 juni 1377. Vanaf dat moment is de kerk bekend als Madonna dell’Orto.
Madonna dell’Orto
De Chiesa Madonna dell’Orto is halverwege de 10e eeuw door de Humiliati gebouwd. De architect was Tiberio da Parma. Hij ligt in de kerk begraven.
In deze kerk vind je naast het Madonnabeeld en het graf van de bouwer eveneens het graf van Tintoretto En er hangen twee van zijn schilderijen:
– Het Laatste Oordeel van Tintoretto
– aanbidding van het Gouden Kalf
In de apsis hangt het schilderij ‘Onthoofding van Christophorus’. Toch nog een kleine verwijzing naar deze heilige, die overigens ook aan de buitenzijde van de kerk boven de deur is afgebeeld met Jezus op zijn schouders.
Gedicht
Bij dit verhaal kies ik het gedicht ‘De pluk‘. Het gedicht is geschreven op 13 november 1926. Sonja Beets gebruikte dit gedicht als basis voor een muzikale compositie.
De pluk
Een dag in ’t najaar zal het zijn
Van blauwe lucht en zonneschijn‘k Rust aan den warmen heuvelrand
En overschouw het brandend landEn zie, hoe Gij U rekt en bukt
En vruchten in den bongerd pluktDan treedt Gij toe en toont mij ’t rood
Van appels in Uw blauwen schootZe glanzen fel, ze knappen frisch
En tempren wat te gloeien isVanwaar die pracht? vraag ik vol schroom
Gij lacht: wel, van uw eigen boom.
Links
fondamente, kanaal langs het plein met de Orto-kerk
1 reactie
Anneke van der Sluis · 18/10/19 op 14:33
heimwee naar de Madonna dell’Orto
met haar wijde mantel
behoedt ze haar plein
waar ik sta
en weet: morgen heb ik heimwee